“Lexo! Me emrin e Zotit tënd, i Cili krijoi, krijoi njeriun nga një ngjitës! Lexo! Sepse Zoti yt është më i madh i mëshirshëm, i Cili mësoi me penë, mësoi njeriun atë që nuk e dinte.”
(Kur’ani, Surja Alak, ajetet 3-6)
E gjithë dituria vjen nga Allahu, Ai që na mësoi gjithçka që dimë. Allahu është po ashtu Ai që na dha të gjitha mjetet dhe aftësitë për të mësuar dhe për të mësuar të tjerët. Prandaj, në Kur’an është theksuar rëndësia e kërkimit të dijes.
Profeti Muhamed ﷺ u zgjodh nga Allahu për të edukuar njerëzimin dhe për të zëvendësuar injorancën me dije. Ai është shembulli më i mirë i mësuesit të madh, dërguar për të mësuar dhe për të qenë shembull për ndjekësit e tij. Prandaj, duhet të ndjekim shembullin e tij dhe të mësojmë nga strategjitë e tij të mësimdhënies për të qenë sa më efektivë.
Strategjitë e mësimdhënies së Profetit Muhamed ﷺ sipas Haditheve të tij
Profeti Muhamed ﷺ përdorte strategji efektive për t’i bërë mësimet e tij të fuqishme dhe të dobishme. Stili i tij i mësimdhënies ishte frymëzues dhe i fuqishëm, duke mbetur në mendjet e ndjekësve dhe duke ndikuar në sjelljen e tyre.
Disa nga strategjitë e tij të mësimdhënies janë:
Përdorimi i krahasimeve dhe shembujve
Profeti ﷺ përdorte krahasime dhe shembuj për të nxitur kureshtjen dhe imagjinatën, dhe për të thelluar kuptimin e fesë. Ata ndihmonin gjithashtu në thjeshtimin dhe kuptimin më të mirë të koncepteve.
Shembull:
Profeti ﷺ pyeti shokët e tij: “Nëse dikujt prej jush do t’i kishte një lumë në derën e shtëpisë dhe ai do të lahej pesë herë në ditë, a do t’i mbetej ndonjë papastërti?” Ata thanë: “Jo, aspak.” Profeti ﷺ tha: “Kështu janë edhe pesë namazet që Allahu fshin (shlyen) mëkatet.”
(Buhari, 528)
Në vend që të thoshte thjesht urdhrin e Allahut dhe përfitimet e tij, Profeti ﷺ tërhiqte një krahasim midis namazit të përditshëm dhe larjes, duke e bërë kuptimin më të qartë.
Përdorimi i përvojave personale dhe vendosja e shembullit
Profeti ﷺ gjithmonë praktikonte atë që predikonte përpara ndjekësve për të qenë shembull. Ai përdorte përvojat e tij për të theksuar rëndësinë e dijes dhe për ta bërë më të lehtë zbatimin në jetën e përditshme. Ai është modeli i përsosur për t’u ndjekur.
Allah thotë:
“Me të vërtetë, në Dërguarin e Allahut keni një shembull të shkëlqyer për atë që shpreson në Allahun dhe Ditën e Fundit dhe përmend shpesh Allahun.”
(Kur’ani, Surja Al-Ahzab, ajeti 21, përkthim Sherif Ahmeti)
Përdorimi i ilustrimeve dhe demonstrimeve
Profeti ﷺ përdorte ilustrime dhe demonstrime për të bërë mësimet më të qarta dhe më të paharrueshme.
Shembull:
I Dërguari i Allahut ﷺ tha: “Unë dhe ai që kujdeset për jetim do të jemi kështu në Xhenet,” dhe tregoi gishtin tregues dhe mes të ndara.
(Buhari, 5304)
Përdorimi i pyetjeve si mënyrë mësimi
Profeti ﷺ nxitte shokët e tij të bënin pyetje dhe vetë shpesh bënte pyetje për t’i bërë të mendojnë. Kjo i mbante të motivuar dhe interaktivë.
Shembull:
Një ditë njerëzit pyetën: “O i Dërguar i Allahut, cili besimtar është më i virtytshmi?” Ai ﷺ tha: “Ai nga i cili muslimanët janë të sigurt nga dora dhe gjuha e tij.”
(Tirmidhi, 2628)
Përdorimi i tregimeve
Profeti ﷺ përdorte tregime për të dhënë mësime në mënyrë tërheqëse dhe të kuptueshme.
Shembull:
Profeti ﷺ tha: “Një njeri eci dhe ndjeu etje të madhe, gjeti një pus, zbriti dhe piu ujë. Ai pa një qen që po e lëpinte baltën nga etja. Njeriu tha: ‘Ky qen vuan nga etja si unë.’ U zbrit përsëri, mbushi këpucën me ujë dhe e ujiti qenin. Allahu u kënaq me këtë vepër dhe ia faloi atë.”
(Buhari, 2466)
Përfundim
“Ne nuk të kemi dërguar ty (o Muhamed), përveçse si lajmëtar të mirë dhe si paralajmërues për gjithë njerëzit, por shumica e njerëzve nuk e dinë.”
(Kur’ani, Surja Seba, ajeti 28, përkthim Sherif Ahmeti)
Profeti Muhamed ﷺ ishte mësues i shkëlqyer dhe shembull për t’u ndjekur. Ai u dërgua për të shpërndarë mesazhin e Allahut në gjithë njerëzimin. Mësimet e tij ishin të dobishme, praktike dhe të paqëllimta për gabime. Strategjitë e tij të mësimdhënies janë frymëzuese dhe të vlefshme edhe sot.
Strategjitë e tij përfshijnë përdorimin e krahasimeve, shembujve, përvojave, ilustrimeve, demonstrimeve, pyetjeve dhe tregimeve, si dhe vendosjen e vetvetes si shembull.
Këto i bënë mësimet e tij të fuqishme, të paharrueshme dhe me ndikim të madh në sjelljen e nxënësve. Kjo e bën atë model frymëzues për të gjithë mësuesit në botë.
Nga Maryam Ansar
