Falënderimi i qoftë Zotit, dhe bekimet e paqja qofshin mbi të Dërguarin e Tij, mbi familjen dhe shokët e tij. Sa i përket asaj që vijon:
Rritja dhe edukimi i fëmijëve sipas moralit të ligjit islam është një ndër detyrat më të rëndësishme, në të cilën duhet të bashkëpunojnë si familja ashtu edhe shoqëria. Një pjesë thelbësore e këtij bashkëpunimi është përgatitja e edukatorëve të suksesshëm, të devotshëm dhe të dhembshur – që bartin moralin e dijetarëve, dhembshurinë dhe mirësinë e mësuesve. Ata duhet t’i rrisin fëmijët sipas këtyre cilësive, të sillen me butësi ndaj tyre dhe të përmbushin detyrën e udhëzimit, këshillimit, mësimdhënies dhe drejtimit me mençuri dhe durim.
Imam Buhariu transmeton se Ibn Abbasi ka thënë: “Jini rabbani (dijetarë shpirtërorë)” (Ali Imran: 79), domethënë: të duruar dhe të ditur. Po ashtu është thënë se rabbani është ai që mëson njerëzit fillimisht bazat e dijes, përpara se t’i udhëzojë në kuptimet e saj më të thella.
Shejhu i komentuesve, Ibn Xherir el-Tabari, ka thënë:
“Rabbani i referohet dikujt që zotëron cilësitë që i përshkruam më sipër: ai është i ditur në jurisprudencë dhe urtësi, reformator që udhëheq çështjet e njerëzve përmes mësimit dhe thirrjes në të mirë. Ai është njeri i urtë, që i frikësohet Zotit, dhe një udhëheqës që kujdeset për njerëzit sipas metodës së reformatorëve të drejtë, në mënyrë që t’u sjellë dobi në këtë botë dhe në botën tjetër. Këta janë ata që përfshihen në fjalët e Allahut të Plotfuqishëm: ‘Por jini rabbani…'”.
Rabbanitë, pra, janë shtyllat e njerëzve në jurisprudencë, dije, dhe në çështje të fesë dhe të jetës së përditshme.
Imam Ibn Kajimi (Allahu e mëshiroftë) ka thënë:
“Kuptimi gjuhësor i rabbani është: dikush me pozitë të lartë në dije dhe në status. Ibn Abbasi ka thënë: ‘Juristë të mençur’. Ebu Razini ka thënë: ‘Juristët janë dijetarët’. Ebu Umer el-Zahidi thotë: ‘E pyeta Tha’labin për këtë fjalë, rabbani, dhe ai më tha: E pyeta Ibn el-A’rabin, dhe ai më tha: Nëse një njeri është dijetar, praktikues dhe mësues, ai quhet rabbani. Nëse i mungon njëra prej këtyre cilësive, ne nuk e quajmë atë rabbani’.” (Fundi i citatit)
Edh-Dhehebiu, në Sijer, transmeton nga Abdullah ibn Vehbi, i cili ka thënë: “Ne kemi marrë më shumë nga sjellja e Imam Malikut sesa nga dija e tij.” (Fundi i citatit)
Imam Neveviu (Allahu e mëshiroftë) ka thënë:
“Mësuesi duhet të jetë i dhembshur me nxënësin dhe të kujdeset për interesat e tij, ashtu siç kujdeset për të vetat. Ai duhet ta trajtojë nxënësin si fëmijën e vet, duke treguar dhembshuri dhe durim ndaj sjelljes së ashpër apo të papërshtatshme të tij. Ai duhet ta justifikojë ndonjë sjellje të pahijshme herë pas here, sepse njeriu është i prirur ndaj gabimeve – veçanërisht në moshë të re.” (Fundi i citatit)
Sa u përket prindërve, ata mbajnë përgjegjësinë për rritjen e fëmijëve në fenë islame dhe për mbrojtjen e tyre nga Zjarri i Xhehenemit. Ata duhet të përkushtohen në mësimin e akides së saktë, rregullave islame dhe etikës islame që u nevojiten për të u rritur si muslimanë të mirë. Allahu i Plotfuqishëm thotë:
“O ju që besuat, mbrojeni veten dhe familjet tuaja nga një zjarr…” (Et-Tahrim: 6).
Aliu (Allahu qoftë i kënaqur me të) në interpretimin e këtij ajeti ka thënë: “Mësojini dhe edukojini ata.”
Po ashtu, Allahu thotë:
“Urdhëroji familjarët tu të falin namazin…” (Ta-Ha: 132).
Është transmetuar në mënyrë autentike se Profeti (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të) ka thënë:
“Kush rrit dy vajza derisa të arrijnë pjekurinë, unë dhe ai do të jemi në Ditën e Gjykimit si këto dy gishtat.”
(Transmetuar nga Muslimi dhe Tirmidhiu. Fjalët janë nga Tirmidhiu). En-Nevevi ka thënë në Sherh ‘Aal: “Ai mori përsipër ushqimin dhe edukimin e tyre.”
Shkenca e Sheriatit inkurajon edukimin e fëmijëve që në moshë të hershme dhe zbatimin e mësimeve të Islamit, sepse edukimi i hershëm mbetet më i ngulitur në zemër. Prandaj është thënë:
“Edukimi në moshë të re është si gdhendja në gur.”
Një poet thotë:
“Dhe djemtë tanë të vegjël rriten
në përputhje me atë që ua kanë mësuar baballarët e tyre.”
Fëmija duhet të rritet që në fillim sipas parimeve të ligjshme, qoftë fizikisht, qoftë shpirtërisht. Pasi fillon të kuptojë gjuhën, ai duhet të mësohet me edukatë të devotshme. Duhet të flitet me të për Zotin, të Dërguarin e Tij dhe Islamin. Duhet të mësohen përmendjet, lutjet dhe moralet e mira. Mësimi i Kuranit dhe Sunetit duhet të jetë në qendër të edukimit të tij. Kur fëmija të mbushë shtatë vjeç, ai urdhërohet të falet dhe inkurajohet për ta bërë këtë. Në moshën dhjetëvjeçare, kjo zbatohet me më shumë përkushtim.
Xhundub ibn Abdullahu ka thënë:
“Ne ishim me Profetin (paqja dhe bekimet qofshin mbi të) kur ishim fëmijë të vegjël. Mësuam besimin para se të mësonim Kuranin. Pastaj kur mësuam Kuranin, ai na e forcoi besimin.”
(Transmetuar nga Ibn Maxhe; vlerësuar autentik nga el-Albani)
Imam Ahmedi dhe Ebu Davudi kanë transmetuar nga Ibn Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të dy) se Profeti (paqja dhe bekimet qofshin mbi të) ka thënë:
“Urdhëroni fëmijët tuaj të falen kur janë shtatë vjeç dhe rrihini ata për mosfalje kur janë dhjetë vjeç, dhe ndajini në shtretër.”
Për më tepër, është e domosdoshme t’u mësojmë atyre dijet bazë për të kuptuar tekstet e shpallura dhe t’i mbrojmë nga mjediset e këqija dhe shoqëria e keqe. Ata nuk duhet të rrinë me njerëz të devijuar apo të frekuentojnë vende që përçojnë imoralitet. Përkundrazi, ata duhet të rrinë me të mirët, të lidhen me xhaminë, të ndjekin kërkimin e dijes dhe të marrin pjesë në mbledhje bamirësie. Kur të arrijnë pjekurinë, ata duhet të martohen me një bashkëshorte fetare që do t’i mbështesë në fenë e tyre dhe në jetën e përtejme. Po ashtu, ata duhet të mësohen të fitojnë të ardhura të pastra dhe të ligjshme për të ruajtur pastërtinë, për të mbajtur veten dhe për të shërbyer komunitetit.
Studimi i biografisë së Profetit (paqja dhe bekimet qofshin mbi të) është një burim i rëndësishëm për këtë qëllim.
Ndër librat që rekomandohen në këtë fushë janë:
- Përgjegjësia e Atit Musliman në Fëmijëri nga Adnan Hassan Baharith
- Metoda Profetike e Edukimit të Fëmijëve nga Muhamed Nur Suwaid
- Rritja e Fëmijëve në Islam nga Abdullah Naseh Alwan
