Nga Tabassum Mosleh
Islami na inkurajon të bëjmë miqësi me besimtarët e tjerë, të duam dhe të falim. Është një shpërblim i madh të jesh në gjendje të falësh vëllezërit dhe motrat e tua dhe të jesh modest, në mënyrë që Allahu (subhanehu ve teala) të sillet me mëshirë ndaj nesh.
Por vjen një kohë kur duhet të zgjedhim mes faljes dhe vetëmbrojtjes, kur duhet të dallojmë mes përulësisë dhe poshtërimit. Kjo ndodh kur njëri person në marrëdhënie fillon ta dominojë tjetrin dhe tjetri ndihet i mbytur dhe i poshtëruar, ose kur njëri fillon të përfitojë në mënyrë të padrejtë nga marrëdhënia në dëm të tjetrit. Ekzistojnë shumë lloje dhe forma të abuzimit:
Abuzimi fizik
Më i zakonshëm në marrëdhëniet bashkëshortore dhe ato prind-fëmijë, dhuna fizike mund të ndodhë edhe në miqësi mes myslimanëve të panjohur. Edhe nëse është vetëm një shuplakë e rastësishme apo një shtytje e fortë me nervozizëm – llogaritet si abuzim.
Abuzimi mendor
Më i përhapur në miqësi sesa abuzimi fizik, ai mund të marrë forma të ndryshme: të nënçmojnë mendimet e tua, të të akuzojnë padrejtësisht, ose të vendosin rregulla në marrëdhënie pa miratimin tënd.
Abuzimi shpirtëror
- Mospranimi i mënyrës personale të dikujt për të adhuruar Allahun
- Përpjekja për të manipuluar dikë përmes shantazhit emocional, duke e përdorur fenë si armë
Abuzimi ekonomik dhe shoqëror
- Të mbash të ardhurat nga një person që varet prej teje
- Të përpiqesh ta shkëpusësh atë person nga miqtë e tjerë
Çfarë e shtyn një person të abuzojë dikë që e quan mik apo vëlla?
Mund të ndodhë sepse abuzimi i vjen natyrshëm, ndoshta e ka mësuar nga të tjerët, veçanërisht gjatë fëmijërisë. Ose për shkak të mungesës së empatisë, stresit të tepërt, apo etjes për kontroll dhe pushtet. Mund të jetë edhe pasojë e pasigurisë së brendshme, xhelozisë, apo varësisë nga droga dhe alkooli.
Si e kuptojmë kur është koha për të ndalur butësinë dhe për të vepruar?
- Kur abuzimi bëhet zakon: Të qenit vazhdimisht i pamundur për komunikim është tregues i qartë se personi është në mohim dhe nuk do të kuptojë nivelin e dëmit dhe mëkateve që po shkakton.
- Kur ndikon në gjendjen shpirtërore: A je aq i lodhur mendërisht sa nuk po arrin t’i kryesh siç duhet detyrat fetare? A je shpesh aq i trishtuar sa nuk ke energji për të mësuar Kur’anin që ke planifikuar? A po përpiqet shejtani të mbjellë zemërim ndaj Allahut në zemrën tënde për shkak të vuajtjes? Nëse përgjigjja është “po”, atëherë kjo është një arsye e mjaftueshme për ta marrë këtë situatë seriozisht.
Profeti (paqja qoftë mbi të) na ka mësuar një dua ku kërkojmë mbrojtje nga Allahu prej një shoku të keq (sahib es-sū’). (Transmeton Taberani, e ka saktësuar Albani). Çfarë mund të jetë më keq se një miqësi që të rrënon shëndetin shpirtëror?
Si të përballemi me miqësitë abuzive
- Lute Allahun që të të japë forcë për ta përballuar situatën në një mënyrë që e kënaq Atë. Është një rrethanë e ndërlikuar dhe shteron emocionalisht. Bëj dua për durim.
- Jepi mesazhin qartë dhe fuqishëm tjetrit:
“Ndalu! Kam duruar mjaft. Nuk do të pranoj më.”
Duke ndalur abuzimin, jo vetëm që po shpëton veten (nganjëherë në kuptimin më të drejtpërdrejtë të fjalës), por po ndihmon edhe abuzuesin, viktimat e mundshme të tij dhe të gjithë ata që mund të mësojnë këtë sjellje prej tij. Njerëzit e përvetësojnë shumë lehtë sjelljet e të tjerëve – veçanërisht fëmijët, të cilët mësojnë duke modeluar të rriturit.
Duke e sjellë në vete një abuzues, je duke ndalur përhapjen e një vesi të keq dhe duke shpëtuar shoqërinë në përgjithësi.
Profeti (paqja qoftë mbi të) ka thënë:
“Ndihmoje vëllanë tënd, qofsh ai zullumqar apo i zullumqar.”
Një njeri tha:
“O i Dërguar i Allahut! Nëse është i zullumqar, do ta ndihmoj, por nëse është zullumqar, si ta ndihmoj?”
Profeti tha:
“Duke e penguar nga zullumi, sepse kjo është mënyra për ta ndihmuar atë.”
(Sahih al-Bukhari)
Ndihmoje personin të zgjidhë problemin e tij
Vëre re se në hadithin e mësipërm, Profeti e quan abuzuesin “vëlla”. Sado keq të të ketë trajtuar, ai është ende mysliman dhe meriton dhembshurinë tënde. Shikoje kështu: ai është i prekur nga një sëmundje serioze, dhe ti duhet ta udhëzosh drejt shërimit të saj.
Është po ashtu e rëndësishme të përpiqesh ta falësh, sepse pa falje nuk mund të ndodhë shërimi i plotë shpirtëror.
Por mos harro mësimin që e ke mësuar me aq dhimbje.
Vendos kufij të sigurt ndaj atij personi si masë parandaluese. Edhe pasi abuzimi të ketë ndaluar, duhet të jesh i kujdesshëm përreth tij, sepse siç pamë më lart, abuzimi mund të shndërrohet në një tipar të fortë të karakterit që është i vështirë për t’u zhdukur.
Profeti (paqja qoftë mbi të) ka thënë:
“Besimtari nuk pickohet dy herë nga i njëjti vrimë.”
(Sahih al-Bukhari)
Përgatitu për një reagim të dhunshëm
Shpesh, kur një person është në mohim, përpjekja për ta sjellë në realitet mund ta bëjë shumë të zemëruar. Në një rast të tillë, ai/ajo mund të përpiqet me çdo mënyrë për ta ruajtur fasadën – me shantazh emocional, një shfaqje pendese apo përpjekje për të të bindur se është faji yt.
Mos u lëkund. Qëndro i fortë dhe i vendosur. Sa më shumë që të dorëzohesh, aq më shumë do të përkeqësohet “sëmundja”.
Po sikur të jem vetë abuzuesi?
Është një mendim i frikshëm, por shpesh shejtani na verbon për të mos parë dëmin që po përhapim rreth nesh. Ndonjëherë duhet shumë reflektim, përulësi dhe afërsi me Allahun për të pranuar se jemi mëkatarë.
Lute Allahun për udhëzim dhe lexo suren El-Fatiha me zemër në çdo namaz:
“Na udhëzo në rrugën e drejtë –
Rrugën e atyre që i ke dhuruar mirësi, jo të atyre që kanë shkaktuar hidhërimin Tënd, e as të atyre që kanë humbur!”
(Kur’ani, 1:6-7 – Përkthim nga Sherif Ahmeti)
